Ngày 11/1/2023 tại P501 nhà A2, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân tổ chức lễ bảo vệ luận án tiến sĩ cho NCS Trần Quang Chung, chuyên ngành Kế toán, kiểm toán và phân tích, với đề tài "Tác động của dòng tiền tự do và chi phí đại diện tới hiệu quả tài chính của doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam" do TS Nguyễn Thị Thuỷ và TS. Trần Thị Nam Thanh hướng dẫn.


Những đóng góp mới về mặt học thuật, lý luận
₋ Luận án đã làm phong phú thêm cơ sở lý luận trong lĩnh vực kế toán và tài chính đặc biệt các nội dung liên quan đến hiệu quả tài chính, dòng tiền tự do, chi phí đại diện trong doanh nghiệp cũng như việc xác định, đo lường các yếu tố này. Tác động của dòng tiền tự do tới hiệu quả tài chính của doanh nghiệp thể hiện ở tác động trực tiếp và tác động gián tiếp qua chi phí đại diện.
- Tác động của dòng tiền tiền tự do tới hiệu quả tài chính của doanh nghiệp bao gồm có hai tác động, tác động trực tiếp của dòng tiền tự do tới hiệu quả tài chính với vai trò là một nguồn lực bên trong doanh nghiệp góp phần làm tăng hiệu quả tài chính. Bên cạnh đó, tồn tại tác động gián tiếp thông qua chi phí đại diện, làm tăng chi phí đại diện và qua đó tác động không tốt tới hiệu quả tài chính. Đã có nhiều nghiên cứu trước đây nhưng nghiên cứu đồng thời dòng tiền và chi phí đại diện chưa nhiều, cũng chưa nghiên cứu đồng thời tác động trực tiếp và gián tiếp qua chi phí đại diện tới hiệu quả tài chính, do đó đã đưa ra những kết quả nghiên cứu trái chiều nhau trong các nghiên cứu. Luận án đã chỉ ra dòng tiền tự do có tác động trực tiếp thuận chiều với hệ số tác động lớn hơn tác động gián tiếp ngược chiều qua chi phí đại diện tới hiệu quả tài chính. Do đó, tác động cuối cùng của dòng tiền tự do tới hiệu quả tài chính vẫn là thuận chiều, tích cực.
- Thông qua nghiên cứu này, tác giả đã góp phần bổ sung thêm cơ sở cho lý thuyết đại diện do Jensen và Meckling (1976) đề xuất, và giả thuyết dòng tiền tự do của Jensen (1986) khi mà kết quả nghiên cứu về giả thuyết dòng tiền tự do không được nhất quán trong các nghiên cứu trước đây.
Những phát hiện, đề xuất mới rút ra được từ kết quả nghiên cứu, khảo sát của luận án
Dựa trên kết quả nghiên cứu thực nghiệm với số liệu từ báo cáo tài chính đã được kiểm toán của các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam giai đoạn 2014-2019, luận án đã:
- Khẳng định được rằng, dòng tiền tự do có tác động cả trực tiếp và cả gián tiếp qua chi phí đại diện tới hiệu quả tài chính trong các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam, gồm cả tác động thuận chiều (trực tiếp) và tác động ngược chiều (gián tiếp qua chi phí đại diện). Tuy nhiên, tác động trực tiếp với hệ số tác động lớn hơn nên tổng hợp tác động vẫn là thuận chiều, tích cực hơn với hiệu quả tài chính. Ngụ ý rằng, các doanh nghiệp ở Việt Nam có hệ thống quản trị tốt hơn, hoặc các nhà quản lý vẫn đưa ra quyết định vì lợi ích doanh nghiệp và cổ đông, do đó hạn chế phát sinh chi phí đại diện và không ảnh hưởng tiêu cực tới hiệu quả tài chính.
- Dòng tiền tự do ngoài tác động trực tiếp thuận chiều tích cực tới hiệu quả tài chính theo lý thuyết nguồn lực, còn tác động gián tiếp ngược chiều qua chi phí đại diện tới hiệu quả tài chính nghĩa là dòng tiền tự do làm tăng chi phí đại diện và ảnh hưởng ngược chiều, tiêu cực tới hiệu quả tài chính. Qua đó, thừa nhận giả thuyết dòng tiền tự do của Jensen (1986).
- Chỉ ra rằng, trong hai thước đo sử dụng để đo lường cho chi phí đại điện, thì hiệu suất sử dụng tài sản (số nghịch đảo) là phù hợp, cũng là thước đo sử dụng nhiều nhất trong các nghiên cứu trước đây.
- Gợi ý một số hướng nghiên cứu sắp tới trong tương lai về cơ chế quản trị, đặc điểm của hội đồng quản trị, sở hữu của nhà quản lý…